Beschermde gebieden en biotopen
Er zijn talrijke gebieden en objecten in de stad Jena met natuurlijke kenmerken die bijzonder beschermenswaardig zijn en waarvoor verschillende strikte beschermingscategorieën en -voorschriften gelden.
Bepaalde projecten en activiteiten zijn daarom niet toegestaan. In uitzonderlijke gevallen kan een natuurbeschermingsvergunning worden verleend. Meer informatie hierover vind je op het serviceportaal van de stad: Beschermde gebieden - bouw- en andere projecten aanvragen.
De locatie van de beschermde gebieden en objecten in het stadsgebied is te vinden in het landschapsplan van de stad Jena, kaart 1.1. De kaart is beschikbaar onder Downloads. Daar vind je ook meer gedetailleerde informatie over de beschermde natuurgebieden in Jena.
Natura 2000 - vogelreservaat en flora-fauna-habitatgebieden
Jena maakt deel uit van het Europese netwerk van beschermde gebieden "Natura 2000". Dit omvat het vogelreservaat (SPA - Special Protection Area) "Muschelkalkhänge der westlichen Saaleplatte" in het westelijke deel van de stad en de Flora-Fauna-Habitat gebieden (FFH).
Het Natura 2000-netwerk van beschermde gebieden dient om de natuurlijke diversiteit van soorten te behouden door de habitats van wilde dieren en planten in stand te houden en te herstellen.
Jena maakt deel uit van 7 FFH-gebieden die de stad in een ring omringen. Daarnaast zijn er objecten met FFH-status die dienen ter bescherming van vleermuizen, bijvoorbeeld de kerken in Cospeda en Kunitz.
Vogelreservaten en FFH-gebieden beslaan samen ongeveer 44% van het stadsgebied. Daarmee ligt Jena ver boven het gemiddelde van de deelstaat.
Het netwerk van Natura 2000-stations is nu een integraal onderdeel van het natuurbehoud in heel Thüringen. De stations worden al vele jaren ondersteund door organisaties en verenigingen die in de regio's actief zijn. Zij initiëren projecten, adviseren grondgebruikers en voeren de eerste beschermingsmaatregelen uit.
In Jena en een groot deel van het district Saale-Holzland worden deze taken sinds 2017 uitgevoerd door het Natura 2000-station "Mittlere Saale" . Meer informatie vind je op Natura 2000-stations in Thüringen.
Natuurreservaten
Er zijn momenteel zeven wettelijk aangewezen natuurgebieden in Jena. Sommige gebieden reiken verder dan de stadsgrenzen tot in het district Saale-Holzland.
De natuurgebieden vertegenwoordigen biotoopcomplexen van nationaal belang. De marasca-struiken in het natuurreservaat "Isserstedter Holz" en de orchideeën in het natuurreservaat "Leutratal en Cospoth" zijn bijvoorbeeld ook buiten de stadsgrenzen bekend. Vooral de kalkrijke, halfdroge en volledig droge graslanden bieden ideale leefomstandigheden voor orchideeën.
De verordeningen voor de afzonderlijke beschermde gebieden kunnen worden opgevraagd in het serviceportaal van de stad: Beschermde gebieden - Bouw- en andere projecten.
Beschermde landschapsgebieden
Landschapsbeschermingsgebieden zijn ook wettelijk bindend. In de regel bieden ze een speciale habitat voor wilde dier- en plantensoorten, onderscheiden ze zich door hun diversiteit, unieke karakter of cultuurhistorische betekenis van het landschap en vervullen ze belangrijke functies voor recreatie.
Alle maatregelen in een LSG moeten verenigbaar zijn met de instandhoudingsdoelstellingen van het gebied.
Het LSG "Mittleres Saaletal zwischen Göschwitz und Camburg" beslaat verreweg het grootste deel van het stedelijk gebied met een totale oppervlakte van ca. 16.622 ha. Het LSG heeft het karakter van een lokaal recreatiegebied.
De bosgebieden die in een ring rond het stedelijk gebied liggen, zijn bedoeld als landschaps- en natuurbeleving. Er moet rekening worden gehouden met de belangen van natuurbehoud.
Bescherming van afzonderlijke objecten en kleine gebieden
Kleinschalige landschapselementen die bijvoorbeeld belangrijk zijn voor het natuurlijk evenwicht, het stadsbeeld of het landschap of om wetenschappelijke, natuurhistorische of streekhistorische redenen, kunnen ook wettelijk beschermd worden als beschermd landschapselement (GLB) of als natuurmonument.
Naast beschermde landschapselementen heeft Jena ook aangewezen natuurmonumenten, geologische natuurmonumenten en boomnatuurmonumenten.
Wettelijk beschermde biotopen
Jena heeft ongeveer 3.000 wettelijk beschermde biotopen.
De meeste hiervan zijn halfdroge en volledig droge graslanden in combinatie met rotsen, kalksteengruisgebieden en droog struikgewas. De planten en dieren die hier leven zijn aangepast aan droogte, hoge temperaturen en grote temperatuurschommelingen.
De boomgaarden in Jena zijn ook waardevolle biotopen. Deze zijn vooral belangrijk voor vogels en insecten. Beschermde biotopen zijn ook te vinden in de uiterwaarden van de Saale.
De speciaal beschermde biotopen worden door de hele staat in kaart gebracht.
Meer informatie over de beschermde biotopen in Jena en hun kartering is verkrijgbaar bij de kaartendienst van het Thüringer Staatsbureau voor Milieu, Mijnbouw en Natuurbehoud en in de folder onder Downloads.